پلاسما فرزیس
آفرزیس از لغت یونانی Aphaeresis به معنای زدودن یا جداکردن مشتق شده است و در اصطلاح پزشکی به روشی اطلاق می شودکه در آن خون از اهداکننده گرفته شده و پس از جداسازی جزء یا اجزای مورد نظر، باقی مانده خون به فرد برگردانده می شود.
همافرزیس به معنی گرفتن خون کامل از یک اهداکننده و خارج کردن جزء خاص و برگرداندن اجزای باقیمانده به وی می باشد.
به طور کلی دو نوع همافرزیس وجود دارد:
۱- سیتافرزیس: جداسازی هر یک از انواع سلولهای خون و برگشت دادن بقیه سلولها و پلاسما به اهداکننده.
۲- پلاسمافرزیس: جداسازی پلاسما و برگرداندن سلولها که ممکن است برای درمان و یا به منظور اهدا پلاسما صورت گیرد.
پلاسمای حاصل از اهدا در داوطلبان سالم به روش پلاسمافرزیس، source plasma و پلاسمای حاصل از فرآیند اهدای خون
کامل، Recovered Plasma نامیده می شود.
امروزه فرآورده های پلاسما قسمت عمده ای از داروهای مورد مصرف را تشکیل می دهند. جهت استفاده از پلاسما ملزم به
جداکردن آن می باشیم که برای نیل به این هدف از روش پلاسما فرزیس استفاده می شود.
پلاسما فرزیس به دو گروه کلی تقسیم می شود:
- درمانی: برای خارج ساختن آنتیبادی ها در بیماریهای اتوایمیون، استفاده می شود که در اکثر این بیماری ها هدف اصلی درمان،کاهش مواد سلولی در گردش است که علت بیماری ناشی از آنها می باشد.
- پلاسمافرزیس اهدایی یا تولیدی: اهدای پلاسما توسط افراد داوطلب برای تبدیل شدن به بعضی از محصولات خاص در پالایشگاه پلاسمای خون می باشد.پلاسمافرزیس با این هدف به دو روش دستی و اتوماتیک انجام می شود.
در تهیه پلاسما با روش اتوماتیک، با استفاده از تکنولوژی پیشرفته و با به کارگیری ست های استریل یکبار مصرف برای هر اهداءکننده صورت می گیرد. در این روش ابتدا خون اهدا کننده ازطریق شلنگ استریل داخل محفظه سانتریفیوژ یک بار مصرف شده و پس از جداسازی پلاسما، باقیمانده سلول های خونی توسط محلول استریل نرمال سالین شسته و از طریق همان شلنگ خون گیری به اهداءکننده بازگردانده می شود. این عمل چند بار تکرار شده و در انتها مقدار پلاسما تنظیم شده جمع آوری می شود.
