پلاسما فرزیس

آفرزیس از لغت یونانی Aphaeresis به معنای زدودن یا جداکردن مشتق شده­ است و در اصطلاح پزشکی به روشی اطلاق می­ شودکه در آن خون از اهداکننده گرفته شده و پس از جداسازی جزء یا اجزای مورد نظر، باقی مانده خون به فرد برگردانده می­ شود.

همافرزیس به معنی گرفتن خون کامل از یک اهداکننده و خارج کردن جزء خاص و برگرداندن اجزای باقیمانده به وی می­ باشد.

به طور کلی دو نوع همافرزیس وجود دارد:

۱-     سیتافرزیس: جداسازی هر یک از انواع سلولهای خون و برگشت دادن بقیه سلولها و پلاسما به اهداکننده.

 ۲-     پلاسمافرزیس: جداسازی پلاسما و برگرداندن سلول­ها که ممکن است برای درمان و یا به منظور اهدا پلاسما صورت گیرد.

پلاسمای حاصل از اهدا در داوطلبان سالم به روش پلاسمافرزیس، source plasma و پلاسمای حاصل از فرآیند اهدای خون

کامل، Recovered Plasma نامیده می­ شود.

امروزه فرآورده­ های پلاسما قسمت عمده­ ای از داروهای مورد مصرف را تشکیل می­ دهند. جهت استفاده از پلاسما ملزم به

جداکردن آن می­ باشیم که برای نیل به این هدف از روش پلاسما فرزیس استفاده می­ شود.

پلاسما فرزیس به دو گروه کلی تقسیم می­ شود:

• درمانی: برای خارج ساختن آنتی­بادی ها در بیماری­های اتوایمیون، استفاده می­ شود که در اکثر این بیماری­ ها هدف اصلی درمان،کاهش مواد سلولی در گردش است که علت بیماری ناشی از آنها می­ باشد.
•  پلاسمافرزیس اهدایی یا تولیدی: اهدای پلاسما توسط افراد داوطلب برای تبدیل شدن به بعضی از محصولات خاص در پالایشگاه پلاسمای خون می­ باشد.پلاسمافرزیس با این  هدف به دو روش دستی و اتوماتیک انجام می­ شود.

در تهيه پلاسما با روش اتوماتیک، با استفاده از تکنولوژی پیشرفته و با به­ کارگیری ست­ های استریل یک­بار مصرف برای هر اهداءکننده صورت می­ گیرد. در این روش ابتدا خون اهدا کننده ازطریق شلنگ استریل داخل محفظه سانتریفیوژ یک بار مصرف شده و پس از جداسازی پلاسما، باقیمانده سلول های خونی توسط محلول استریل نرمال سالین شسته و از طریق همان شلنگ خون گیری به اهداءکننده بازگردانده می شود. این عمل چند بار تکرار شده و در انتها مقدار پلاسما تنظیم شده جمع آوری می­ شود.